Po operacjach przeprowadzanych w obrębie jamy brzusznej często pojawiają się komplikacje. Nawet jeśli nie wystąpią większe nieprawidłowości, to i tak układ pokarmowy nie pracuje od początku tak, jak powinien. Dokuczliwe wzdęcia, nadmierna produkcja gazów i uczucie pełności brzucha – to najczęstsze skutki, które wcale nie tak łatwo da się wyeliminować.
Skąd się biorą gazy w jelitach po zabiegach chirurgicznych?
Gromadzenie się gazów w obrębie jelit to naturalny proces zachodzący w organizmie. Są to pęcherzyki powietrza, które dostają się do układu pokarmowego wraz z jedzeniem czy podczas mówienia. Im szybciej spożywa się posiłek i je większe kęsy, tym więcej pęcherzyków powietrza gromadzi się w jelitach. Takiej sytuacji sprzyjają też sytuacje stresogenne, przerost flory bakteryjnej, picie napojów gazowanych, jedzenie produktów wydymających oraz brak aktywności fizycznej. Jelita muszą „być w ruchu”, aby jelita pracowały prawidłowo.
Porażenie jelit krótko i długotrwałe
Wzdęcia powstają też po zabiegach operacyjnych przeprowadzanych na jamie brzusznej. Dlaczego tak się dzieje? Przyczyn jest wiele. Jedną z nich jest niedrożność jelita, czyli czasowego podrażnienia perystaltyki (ruchów robaczkowych jelita). Powrót do prawidłowego funkcjonowania poszczególnych części układu pokarmowego przebiega w różnym tempie. Jeśli nie ma powikłań, to wszystko wraca do normy w czasie 48-72 godzin.
Natomiast przedłużone upośledzenie funkcjonowania jelit jest już bardziej kłopotliwe. Taki stan pooperacyjny związany jest najczęściej z nieprawidłowościami funkcji wegetatywnego układu nerwowego. Oprócz tego kłopoty z jelitami mogą wynikać z nadmiernej podaży płynów, zaburzeń elektrolitowych oraz pojawiających się stanów zapalnych. Przy porażennej niedrożności jelit pojawiają się wzdęcia, nadprodukcja gazów bóle brzucha i brak stolca[1].
Przepuklina pooperacyjna a wzdęcia
Po operacji okolic brzucha może pojawić się również przepuklina w bliźnie pooperacyjnej. Objawy jej towarzyszące to widoczne uwypuklenie mające postać niecofającego się guzka. Oprócz tego może pojawiać się ból, wzdęcia, nudności, wymioty oraz zatrzymanie gazów i stolca. Podobne objawy dają zrosty na jelicie, które powstają po zabiegu chirurgicznym. Do takich nieprawidłowości dochodzi wtedy, gdy przerwane tkanki zrastają się w nieprawidłowy sposób. Dysfunkcja ta objawia się również uczuciem silnego rozpierania w jamie brzusznej.
Jak walczyć ze wzdęciami po operacji?
Na szczęście większość przypadków pooperacyjnych, kiedy pojawiają się wzdęcia, nie jest groźna. Po wykonaniu badań powłoki brzusznej i wykluczeniu zagrożenia można podjąć samodzielne próby pobudzenia jelita do pracy. Przywrócenie regularnego trybu żywienia i częstotliwości wypróżnień to dwa bardzo ważne elementy troski o zdrowe jelita.
Najlepiej odstawić całkowicie produkty smażone, grillowane, pieczone i zamienić obróbkę żywności na duszenie na parze czy gotowanie. Słodycze i produkty wysoko przetworzone, rośliny strączkowe i kapustne też nie są wskazane po operacji jelit. Dobrze tez przyjmować błonnik, który reguluje pracę układu pokarmowego. Koniecznie należy wprowadzić do diety kiszonki, które regulują florę bakteryjną jelit, czyli zawiera przyjazne dla nich probiotyki. Hamują namnażanie się w jelitach bakterii chorobotwórczych i uszczelniają błonę śluzową jelit. Oprócz tego nie można przejadać się i zawsze trzeba znaleźć czas na toaletę.
Jelita to bardzo ważny organ, który warunkuje pracę całego organizmu. Zapewnienie sobie odpowiedniej diety, solidne nawodnienie organizmu, aktywność fizyczna wysypianie się i unikanie stresu to najlepsze metody profilaktyki na drodze do zdrowych jelit. Dodatkowym wsparciem mogą być środki, zmniejszające napięcie powierzchniowe gazów w jelitach np. symetykon zawarty w leku Espumisan. Symetykon szybko rozbija gazy nagromadzone w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu może przynieść szybką ulgę nawet u pacjenta czasowo unieruchomionego. Dodatkowo nie zawiera cukru, nie wchłania się z przewodu pokarmowego i można go stosować z innymi lekami.
Nie denerwuj się, daj odpocząć jelitom! Napięcie emocjonalne ma bardzo zły wpływ na jelita i cały układ pokarmowy. Pod wpływem zwiększonej produkcji adrenaliny praca żołądka i dwunastnicy zostaje upośledzona. Komórki nabłonkowe nie mogą się zregenerować ze względu na organiczny dopływ krwi. Co więcej, taki stan może prowadzić do rozwoju różnych schorzeń np. zapalenia śluzówki. Rozregulowany układ nerwowy wpływa na rozchwianie układu pokarmowego. Pojawiają się wiec wzdęcia, „przelewanie” w jelitach czy bóle brzucha. Warto wiec sięgać po rozkurczające herbatki ziołowe np. z mięty czy kopru włoskiego i zapanować nad emocjami. Relaks na świeżym powietrzu, chwila z książką czy rozmowa z kimś bliskim mają zbawienny wpływ na zdrowie[2].
[1] P. Gulbicka, M. Grzymisławski, Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie, Piel. Zdr. Publ. 2016, 6, 1, s. 69-76.
[2] D. Wolańska-Buzalska, Brzuch pod kontrolą – bez wzdęć, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, 2018, s. 32-43.
