Żywienie osób z cukrzycą – jakie są zasady dla diabetyków?

Wraz z rozwojem społeczeństw wzrasta liczba chorób cywilizacyjnych, do których należy m.in. cukrzyca. Choroba jest związana w dużej mierze ze złymi nawykami w stylu życia ludzi – dominacją siedzącego trybu pracy oraz niezdrowym sposobem jedzenia.

Co to jest cukrzyca?

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną. Jej przyczyną jest niedobór lub nieprawidłowe działanie insuliny – hormonu wytwarzanego przez trzustkę. Insulina ma za zadanie obniżanie poziomu glukozy (cukru) we krwi. Brak tego działania skutkuje wynikami powyżej normy, co z czasem powoduje powstawanie powikłań związanych z uszkodzeniem naczyń krwionośnych i włókien nerwowych.

Leczenie cukrzycy

Podstawą leczenia cukrzycy typu 1 jest terapia insuliną. W leczeniu cukrzycy typu 2 stosuje się lekarstwa dobrane do potrzeb pacjenta. W każdym przypadku oprócz leków ważna jest edukacja pacjenta co do innych działań, które mają pozytywny wpływ na przebieg choroby. Są to np.:

• zbilansowana dieta,
• regularna aktywność fizyczna,
• dobra higiena snu,
• unikanie używek (np. papierosów, alkoholu),
• unikanie stresu.

Dieta cukrzycowa – podstawowe zasady

Wszystkim diabetykom z nadwagą lub otyłością zaleca się redukcję masy ciała. Oprócz aktywności fizycznej pomaga w tym dobrze dobrana dieta. Kaloryczność potraw powinna być dostosowana do celu wagowego, jaki pacjent chce osiągnąć oraz do stylu życia, jaki prowadzi – siedzący lub aktywny.

Zaleca się regularne spożywanie posiłków, co ma zapobiegać gwałtownym skokom poziomu glukozy we krwi. Proponuje się, żeby to było 4 – 5 posiłków spożywane co około 3 – 4 godziny.

Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego nie ma diety uniwersalnej dla cukrzyków. Zaleca się, żeby węglowodany stanowiły 45% spożywanych kalorii, tłuszcze – 25-40%, a białka – 20-30%. [1]

Węglowodany w diecie cukrzycowej

Głównym źródłem węglowodanów powinny być produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG). Indeks glikemiczny wskazuje na to, jak szybko podniesie się poziom cukru we krwi po danym jedzeniu. Węglowodany o niskim IG to przede wszystkim pełnoziarniste produkty zbożowe. Należą do nich m.in. razowe pieczywo, ciemny makaron i płatki zbożowe.

Należy unikać produktów zawierających cukry proste, czyli głównie słodyczy, które można zastąpić warzywami i owocami w formie surowej. Tu również należy stawiać na produkty o niskim indeksie glikemicznym, np. pomidor, papryka, maliny, wiśnie.

Błonnik pokarmowy – cenne węglowodany

Błonnik pokarmowy to różnorodne substancje, które są zawarte w pokarmach pochodzenia roślinnego. Błonnik należy do węglowodanów nieprzyswajalnych. Oznacza to, że nie jest trawiony przez enzymy trawienne organizmu. Błonnik ma korzystny wpływ na zdrowie, a do jego zalet należą np.:

• wspomaganie wypróżniania,
• zmniejszenie wchłaniania tłuszczów i cholesterolu do krwi,
• zmniejszenie uczucia głodu,
• zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę,
• spowalnianie rozkładu innych węglowodanów, co zapobiega nagłemu podwyższaniu się poziomu glukozy we krwi po posiłkach. [2]

Czy można jeść za dużo błonnika?

Podczas stosowania diety wysokobłonnikowej czasem pojawiają się objawy uboczne. Błonnik absorbuje wodę w przewodzie pokarmowym, więc picie zbyt małej ilości wody, zwłaszcza latem, może doprowadzić do odwodnienia organizmu. Żeby temu zapobiegać, warto zwiększyć ilość wypijanych płynów.

Nieuwodniony błonnik zalega w jelitach, gdzie jest rozkładany przez bakterie jelitowe. Skutkuje to nieprzyjemnymi wzdęciami. Ten objaw nie powinien jednak zniechęcać do jego spożywania. Należy pamiętać o regularnym piciu wody, a jeśli wzdęcia wystąpią, można zastosować preparat na wzdęcia zawierający symetykon. Symetykon nie wchłania się po podaniu doustnym. Jego działanie polega na zmniejszaniu napięcia powierzchniowego w pęcherzykach gazu zawartych w masach pokarmowych w jelicie. Dzięki temu gazy mogą być wchłonięte przez ścianę jelita lub usunięte z przewodu pokarmowego na drodze naturalnego pasażu.

Przedstawione powyżej wskazówki dotyczące diety dla diabetyków są uniwersalne, ale każdy z nas jest inny – mamy inne oczekiwania, choroby współistniejące czy upodobania kulinarne. Warto więc udać się na konsultację do dietetyka, który pomoże w dobraniu jadłospisu dopasowanego do naszych potrzeb.

Bibliografia