Opryszczka na ustach to sprawiająca dużo problemów i niekomfortowa dolegliwość, która gdy raz się pojawi – lubi powracać w najmniej oczekiwanym momencie. Zauważyłeś korelację pomiędzy porą roku, stanem zdrowia albo okresem wzmożonego stresu, a pojawieniem się „zimna” na Twoich ustach? Dlaczego tak jest? Jak uniknąć pojawienia się nieestetycznej i bolesnej zmiany? Dowiedz się więcej na ten temat!
Wirus opryszczki – charakterystyka
Wirus opryszczki należy do grupy wirusów Herpes i jest określany skrótem HSV – Herpes Simplex Virus. Wyróżnia się dwa typy HSV – 1 i 2. Pierwszy z wirusów powoduje zazwyczaj opryszczkę górnej części ciała – zwykle na wardze i w jamie ustnej. HSV-2 jest kojarzony z opryszczką narządów płciowych, chociaż również może powodować typową opryszczkę wargową. Zmiany chorobowe nie różnią się wyglądem niezależnie od lokalizacji.
Do zakażenia może dojść poprzez kontakt:
- bezpośredni z wydzieliną pęcherzykową,
- ze śliną,
- z błonami śluzowymi i skórą, np. przy piciu z jednego kubka, używaniu tych samych sztućców czy podczas pocałunków,
- drogą kontaktów seksualnych (głównie HSV-2).
Objawy opryszczki są dość charakterystyczne. Początkowo stwierdza się przeczulice, świąd i pieczenie skóry. Zazwyczaj po 3 dniach powstają małe, bolesne pęcherzyki zapalne wypełnione bezbarwnym płynem. Mają one tendencje do pękania i wówczas powstają bolesne owrzodzenia. W typowej opryszczce wargowej objawy utrzymują się około 10 dni.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie opryszczki?
Wirus opryszczki charakteryzuje się zdolnością do pozostawania w organizmie człowieka na stałe po tym, gdy dojdzie do zakażenia. Związane jest to z pozostawaniem wirusa w stanie uśpienia w zwojach nerwowych. Nazywa się to zakażeniem latentnym. Pod wpływem różnych czynników wirus opryszczki ulega aktywacji na nowo i wywołuje objawy, czyli opryszczkę nawrotową. Tak więc kto raz uległ zakażeniu wirusem opryszczki, już zawsze ma go obecnego w organizmie. Sprawia to, że może on być wydzielany w ślinie i wywoływać nawroty zmian opryszczkowych. Wniosek jest niestety taki, że nie jest możliwe całkowite wyleczenie opryszczki.
Opryszczka koło ust − dlaczego ciągle wraca?
Jak już wspomniano w poprzednim akapicie, wirus opryszczki po wniknięciu do organizmu pozostaje w nim już na zawsze, lokując się w zwojach nerwowych. W określonych sytuacjach może stamtąd wędrować i wywoływać opryszczkę wargową. Aktywacja zakażenia związana jest zazwyczaj z działaniem na organizm czynników takich jak:
- zakażenie górnych dróg oddechowych,
- gorączka,
- przemęczenie,
- urazy,
- zabiegi stomatologiczne,
- miesiączka,
- stres,
- niedożywienie,
- wychłodzenie.
Często nie można zidentyfikować, co wywołało nawrót opryszczki. Mogą one pojawiać się w odstępach lat, miesięcy, tygodni, ale nawet i dni. Zazwyczaj z czasem występuje tendencja do łagodniejszego przebiegu i coraz rzadszych nawrotów opryszczki.
Leczenie opryszczki wargowej
Mimo tego, że objawy opryszczki wargowej bywają męczące, to przy niewielkim nasileniu zmian leczenie nie jest wymagane. W części przypadków stosuję się miejscowo pastę cynkową oraz maści zawierające:
- acyklowir,
- tromandatynę,
- dokonazol.
W cięższych postaciach choroby podaje się acyklowir w postaci tabletek. Stanowi on podstawowy lek w terapii opryszczki. Hamuje namnażanie się wirusa HSV-1 i HSV-2 poprzez blokowanie syntezy DNA.
Opryszczka w ciąży, u niemowlaka
W związku z licznymi zmianami zachodzącymi w organizmie w czasie trwania ciąży, kobiety ciężarne są szczególnie narażone na zakażenie opryszczką. Dlatego w tym okresie pojawia się ona statystycznie częściej. Pojawienie się opryszczki w ciąży może być powodem do niepokoju. Jednak nie zawsze stanowi ona zagrożenie dla rozwijającego się dziecka. Zależy to od lokalizacji opryszczki i czy jest to pierwotne zakażenie, czy nawrót infekcji. Przy nawrocie opryszczki wargowej nie istnieje zagrożenie dla płodu. Problemem jest pierwotne (pierwszorazowe) zakażenie. Wówczas istnieje ryzyko przejścia zakażenia do dziecka i wywołania wad wrodzonych. Również pierwotna infekcja w obrębie narządów płciowych wirusem HSV-1 i HSV-2 stanowi zagrożenie infekcją wewnątrzmaciczną.
Ponadto aktywne zmiany opryszczkowe w drogach rodnych są wskazaniem do zakończenia ciąży cięciem cesarskim. Wynika to z ryzyka zakażenia dziecka podczas porodu. Pojawienie się opryszczki u ciężarnej jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem prowadzącym. Stosuje się wówczas odpowiednie leki przeciwwirusowe.
Bibliografia
- Położnictwo i Ginekologia, pod red. Bręborowicz G. Poznań 2015.
- Interna Szczeklika, pod red. Gajewski P. Kraków 2020.
- Choroby zakaźne i pasożytnicze, pod red. Cianciara J. Lublin 2012.