Alergia jest obecnie jedną z najczęstszych chorób przewlekłych w krajach rozwiniętych. Związana z obecnością szeregu nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu odpornościowego, może wywoływać szereg uciążliwych objawów, w zależności od dotkniętego przez nią narządu. W leczeniu alergii ważne jest ustalenie czynnika ją wywołującego (czyli alergenu) oraz unikanie go. Nie bez znaczenia jest także stosowanie odpowiednich leków. Jeżeli chcesz poznać najczęstsze objawy alergii oraz sposoby diagnozowania tej choroby, to koniecznie przeczytaj dalszą część tego tekstu.
Najczęstsze objawy alergii
Alergia stanowi niewłaściwą (nadmierną) reakcje podatnego organizmu na substancję (alergen), która u zdrowych osób nie wywołuje żadnych objawów. Wiele substancji obecnych w środowisku może wpływać na powstawanie alergii. Najczęstszymi alergenami są:
- pyłki roślin – traw, drzew i krzewów,
- zarodniki pleśni,
- pokarmy – różne rodzaje orzechów, cytrusy, ryby i owoce morza, mleko, jaja,
- organizmy zwierząt – sierść psa/kota, roztocza kurzu domowego, użądlenie przez pszczoły,
- leki – zwłaszcza penicylina i leki przeciwbólowe.
Ze względu na drogę dostawania się alergenu do organizmu, wyróżnia się różne choroby alergiczne:
- alergiczny nieżyt nosa,
- alergiczne zapalenie spojówek,
- alergia pokarmowa,
- wyprysk atopowy,
- astma oskrzelowa,
- pokrzywka,
- atopowe zapalenie skóry.
Każda z powyższych chorób dotyczy innych narządów i wywołuje szereg objawów. W przypadku alergicznego nieżytu nosa są to głównie:
- wodnisty wyciek z nosa,
- świąd nosa, spojówek, uszu,
- zaburzenia węchu,
- kichanie,
- uczucie zatkania nosa.
W alergii pokarmowej z kolei obserwowane objawy są zwykle inne:
- nudności i wymioty,
- kurczowe bóle brzucha,
- biegunki,
- obrzęk, świąd i grudki w obrębie jamy ustnej.
Należy jednak pamiętać, że w przebiegu alergii pokarmowej mogą pojawić się także objawy skórne czy dotyczące nosa. W przebiegu astmy oskrzelowej dochodzi do nagłego skurczu oskrzeli w kontakcie z alergenem, co wywołuję gwałtowne objawy, obejmujące:
- suchy napadowy kaszel,
- uczucie ściskania w klatce piersiowej,
- duszność,
- świszczący oddech z wydłużonym wydechem.
W wyprysku atopowym, pokrzywce i atopowym zapaleniu skóry (AZS) pojawiające się objawy alergii dotyczą przede wszystkim zmian na skórze. AZS jest najczęstszą z tych chorób i wywołuje szereg zmian w obrębie skóry:
- nasilony świąd skóry,
- sucha, pogrubiała skóra, przypominająca niekiedy korę drzewa,
- zaczerwienienie, pęcherzyki, grudki i drobne rany,
- cienkie i łamliwe włosy.
Tak więc jak widać powyżej, objawy alergii mogą być różnorodne, w zależności od występującej choroby
Testy skórne lub z krwi
W diagnostyce alergii oprócz rozmowy z lekarzem i przeprowadzenia przez niego badania pacjenta, podstawę stanowią testy skórne oraz te z krwi. Służą one przede wszystkim wykryciu alergenu, który u danego chorego wywołuję alergię.
Wyróżnia się trzy typy testów skórnych:
- płatkowe – w tego typu badaniach na skórze chorego (zwykle w obrębie pleców) umieszcza się specjalne płatki, które są nasączone określonymi alergenami. W tym teście reakcje skórne są sprawdzane po 24, 72 i 96 godzinach od założenia,
- śródskórne – w tym teście lekarz wstrzykuje niewielką ilość alergenu w skórę pacjenta (zwykle na przedramieniu). Wynik (czyli średnica powstałego bąbla) jest odczytywany po około 15 minutach,
- punktowe – tutaj alergen daje się na skórę po uprzednim nakłuciu jej przy pomocy igły. Wynik również jest odczytywany po 15 minutach.
Powyższe testy w łatwy sposób pozwalają wykryć uczulenie na wiele czynników uczulających. Oprócz badanych alergenów pacjentowi podaje się także roztwór soli fizjologicznej (próba kontrolna) i histaminy, po której podaniu bąbel musi się zawsze wytworzyć. Wynik uznaje się za dodatni (czyli występuję alergia), jeżeli zmierzony bąbel osiągnie odpowiednią średnicę. Przed badaniem ważne jest, aby odstawić odpowiednio wcześniej leki antyalergiczne (około 2 tygodnie przed).
Oprócz testów skórnych w diagnostyce alergii wykonuje się także badania z krwi. Oznacza się tutaj poziom przeciwciał klasy E – immunoglobulin E (IgE). Są one bowiem zaangażowane w powstanie reakcji alergicznych w organizmie. Bada się poziom całkowity przeciwciał, który jednak niewiele mówi o rodzaju uczulenia. Drugim ważniejszym badaniem jest ocena stężenia swoistych przeciwciał, skierowanych przeciwko konkretnym alergenom. Ich wysokie miano świadczy o występowaniu uczulenia. Badania z krwi są wykorzystywane przede wszystkim w razie wątpliwych wyników testów skórnych lub gdy niemożliwe jest przeprowadzenie tych ostatnich.
Alergolog czy internista – po czyją pomoc sięgnąć?
Lekarzem specjalistą zajmującym się diagnozowaniem i leczeniem chorób alergicznych jest alergolog. Internista, czyli inaczej lekarz chorób wewnętrznych również ma odpowiednią wiedzę i możliwości, by zdiagnozować występowanie uczulenia. Zazwyczaj z powodu łatwiejszego dostępu do lekarza internisty, to on prowadzi wstępną diagnostykę alergii, którą kontynuuje alergolog, jeżeli jest to uzasadnione. Tak więc w przypadku podejrzewania alergii można udać się zarówno do alergologa jak i internisty.
