Prostata jest jedną ze składowych męskiego układu rozrodczego. To niepozorny narząd, wielkości orzecha włoskiego, który umiejscowiony jest pod pęcherzem moczowym. Spełnia szereg funkcji w organizmie, głównie odpowiada za produkcję składników spermy, zapewniając jej odpowiednie właściwości. Prostata zbudowana jest z dwóch płatów, a pomiędzy nimi (wewnątrz gruczołu) przechodzi cewka moczowa. Tego narządu dotykają różne choroby, jednak zdecydowanie najczęstszym schorzeniem jest łagodny przerost prostaty. Diagnostyką i leczeniem chorób prostaty zajmuje się lekarz urolog. Podstawą rozpoznania problemu jest dokładne wykonanie badań tego gruczołu. W tym artykule opisano, jak diagnozować problemy z prostatą.
Badanie per rectum
Badanie per rectum jest podstawowym, najprostszym do wykonania, a przy tym bardzo przydatnym elementem diagnostyki chorób prostaty. Należy mieć świadomość, że prostata znajduję się przed odbytnicą, dzięki czemu możliwe jest jej bezpośrednie zbadanie przez odbyt. Samo badanie polega na wsunięciu palca wskazującego w odbyt i trwa jedynie kilkanaście sekund. Wykonywane jest w pozycji łokciowo-kolanowej lub leżąc na boku. Nie wymaga wcześniejszego przygotowywanie się do niego i nie sprawia bólu. W trakcie badania lekarz ocenia wielkość prostaty (czy nie doszło do jej przerostu), konsystencję oraz bolesność. Per rectum zazwyczaj stanowi początkowy etap diagnostyki różnych schorzeń prostaty[1].
Badanie poziomu PSA
Białkiem produkowanym przez prostatę jest PSA, czyli swoisty antygen sterczowy. Jest on jednocześnie podstawowym markerem we krwi różnych chorób tego gruczołu. Badanie nie wymaga specjalnego wcześniejszego przygotowania. Analiza poziomu PSA ma rolę pomocniczą – sam jej poziom (w normie czy podwyższony) nie stanowi podstawy do rozpoznania choroby. Ważne jest powiązane wyniku oznaczenia z innymi badaniami – przede wszystkim per rectum i USG.
USG prostaty
USG prostaty jest niezbędnym i bardzo przydatnym badaniem w diagnostyce chorób tego narządu. Może być wykonywane zarówno tradycyjnie przez brzuch jak i przez odbyt. W zależności od rodzaju badania, pacjent powinien mieć pełny pęcherz (badanie przez brzuch) lub pusty (badanie przez odbyt). Należy do szybkich i bezbolesnych badań, a wykonywane przez odbyt pozwala na dokładniejszą ocenę prostaty i wykonanie biopsji. USG polega na uwidocznieniu i ocenie prostaty – jej wyglądu, kształtu oraz rozmiarów. Razem z badaniem per rectum są bardzo użyteczne w rozpoznawaniu najczęstszej choroby gruczołu krokowego – łagodnego przerostu prostaty.
Jest to choroba dotykająca zwykle starszych mężczyzn i objawiająca się trudnościami w oddawaniu moczu. W jej terapii stosuję przede wszystkim leczenie zachowawcze – naturalne preparaty roślinne zawierające palme sabałową oraz produkty syntetyczne. Znanym i sprawdzonym lekiem na tę dolegliwość jest Prostamol, dostępny w aptece bez recepty. Należy jednak pamiętać o jego systematycznym stosowaniu, gdyż efekty terapii nie pojawiają się od razu (z reguły po ok. 2 miesiącach). Czasami jednak leczenie objawowe nie wystarcza i choroba wymaga zabiegu operacyjnego[2].
[1] T. Drewa, K. Juszczak, Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, wyd. PZWL, Warszawa 2018, s. 15-28.
[2] M. Rudziński, Diagnostyka obrazowa w urologii. Postępy Nauk Medycznych s1/2014, s. 9-11.
